In een andere tijd verkeren

Het begint met een bepaalde onrust in me. 
Een gevoel van ergens naar op zoek zijn zonder richting. 
Maar ook met iets van vervreemding. ‘Het past niet, ik pas niet.’ 

Ik begrijp steeds minder van de wereld om me heen. 
Ik snap veel niet van de keuzes die gemaakt worden, 
van het wegkijken, het uitstellen. 
Wat is de waarde van geld als schoonheid verdwijnt? 
Wat hebben we aan de Meta virtual reality van Mark Zuckerberg
als mensen steeds eenzamer zijn en behoefte hebben aan bezoek? 
Wat heb je aan industriële ontwikkeling als de aarde sterft?
Wat doe je als alles schreeuwt ‘help, red mij, het gaat niet meer!’ 
en leiders zeggen ‘is goed, over 10 jaar’. 

In die wereld voel ik mij een vreemdeling. 
En niet alleen nu, toen ik jong was had ik ook van die momenten.
Dat ik soms uitzoomde en dacht ‘dit is een rare wereld,
met rare oplossingen, die ik niet begrijp.’
Wie is er gek? 
Dat is meestal mijn cue.

Dan weet ik dat het tijd wordt om te schrijven, in mijn dagboek,
aan een stuk, een artikel, op mijn Weblog. Liefst langdurig,
zodat ik me ergens in kan vastbijten. 
Anders glijd ik weg, machteloos, dolend en grumpy. 
Een boek zou goed zijn. Het is ook alweer even geleden, 
mijn laatste boek kwam uit in 2016. 
Maar ik heb geen idee. 
Ja, misschien een paar losse draadjes.
Maar niet echt, dat ene.

Ik loop rond op de Kunst10-daagse hier in het dorp Bergen.
Dat helpt enorm. Zoveel inspiratie. Veel leuke ontmoetingen,
herkenning in de korte gesprekjes met de makers.
Ze leven in schuurtjes, tuinkassen, ateliers, bovenkamers. 
Het creëren omdat je niet anders kunt. 
De noodzaak en de passie volgen, om niet. 

Mijn oog valt op een interview uit 2020 met Arthur Japin, over zijn boek Mrs. Degas,
wonderlijk hoe het juist pas nu op mijn pad komt.
De interviewer (Wilma de Rek, Volkskrant) vraagt hem: ‘Was je op zoek naar een onderwerp voor een nieuwe roman?’
‘Nee, nee. Nooit zoeken’ zegt hij. ‘Het is net als met de liefde: als je gaat zoeken, komt het niet. Je moet het loslaten. Het heeft te maken met ergens voor openstaan, en dat kun je niet afdwingen.’ (-) Het begint altijd met een vraag. En iets dat ik wil snappen.’

En als wordt gevraagd: ‘Kan je je voorstellen dat je stopt met schrijven?’ zegt hij: ‘Mmm… ik hoef niet per se te schrijven, sterker: ik roep regelmatig ‘dit is de laatste keer’ maar dan heb ik alweer een idee. Of liever: een vraag. En dan begin ik weer. Ik weet niet precies wat me drijft. Het enige wat ik kan bedenken is: nieuwsgierigheid, gekoppeld aan de heerlijke mogelijkheid een rol te spelen, in een andere tijd te mogen verkeren. Ik heb het schrijven nodig om in mijn eigen wereld te kunnen zijn, daar kom ik het beste tot mijn recht.’
‘En in die wereld te kunnen verdwijnen?’ 
‘Niet verdwijnen, zegt hij, ik neem mezelf altijd mee.’ 

Zo is het. Mooi.
Ik herken de mogelijkheid om door te schrijven 
in een andere tijd te kunnen verkeren. 
Ik kan landen en kom schrijvend thuis 
in een wereld die mij niet vervreemdt.

Maar nu ben ik hier. 
Opgescheept met mijn onrustige zelf, 
en een leeg document.
Een keer gaat het beginnen.

Marthe van der Noordaa

Oliepastel van Bas van Nieuwburg, Lioba klooster